ADİL GÜLMEZ

Dilimize girip yerleşen, gündelik konuşmalarımızda çokça kullandığımız bir kelimedir Rutinleşmek. 

Yapıla yapıla sıradanlık arz eder hale gelmiş eylemlere ‘rutin’,  o eylemi alışkanlık haline getirmeye de ‘rutinleşme’ diyoruz.
Eğitim-öğretim faaliyetlerinde motivasyonun önemi malumdur. Öğreticiyi ve öğrenciyi bilgi edinmeye teşvik etmenin diğer adıdır onları motive etmek.

Öncelikle belirtmeliyiz ki eğitim-öğretim faaliyetleri içinde kesinlikle hiçbir şey sıradanlaşmamalıdır. Rutin ya da rutinleşmek bir eğitimci için içine düşülebilecek en kötü durumlardan biridir. Hassaten muallimler heyecanlarınıyitirmemek için rutinleşme tuzağına düşmemelidirler.Rutinleşmek muallimin öğretme azmini kırarken öğrencinin de bilime karşı ihtirasını törpüler, köreltir. Dolayısıyla eğitim için bir şeyin sıradan hale gelmesi motivasyon kırıcı bir işlev görür.
*
Hizmet içi eğitimlerin amacı eğitimde rutinleşmenin önlenmesi olmalıdır. Zaman zaman uygulanan hizmet içi eğitim faaliyetlerinin niteliği üzerine bu yazıda durmak istemiyorum. Şu kadar değinerek geçeceğim. Hizmet içi eğitim faaliyetleri eğitimde rutinleşmeyi etkisiz kılabilecek en önemli unsurlardan biridir. Yenilenme, tecrübe paylaşımı ve moral motivasyonu hizmet içi eğitimlerin birincil hedefleri arasında olmalıdır.
*
Eğitim dinamik bir süreçtir, dondurulamaz. Eğitimde rutinleşmek süreci statikleştirmektedir. Durağanlaşmak ile tekrar etme kavramı aynı şey değildir. “öğrenmeyi öğrenmek” eğitimde rutinleşmenin panzehridir.
**
Eğitim açısından rutinleşmenin bir başka neticesi de öğretmene tükenmişlik sendromu yaşatmasıdır. Bir misal vererek meseleyi daha anlaşılır kılalım:
Liseli yıllarımızda bir coğrafya bilgisi öğretmenimiz vardı. İnsani ilişkileri mükemmel olan hocamızın o yıllarda bize çok hoş gelen bir öğretim yöntemi vardı. Hocamız üniversite yıllarında tutuğu ders notlarını motamot bize derste dikte ettirirdi. Yıllar geçti ama hocamızın derste yazdırdığı notların içeriği hiç değişmedi. Allah selamet versin hala o notların aynısını, aynı defterden yazdırıyor. Dikkatinizi çekmiş olmalı ne ders anlatma yöntemi ne de ders notları değişti. Her şey sıradanlaşarak basitleşti.

Eğitimde rutinleşme derken tam da bundan söz ediyoruz. Görüldüğü üzere öğretmenimiz ders alanına yeni bilgileri katmayı gerek görmüyor. Yani kanıksadığı öğretim metodu onu yavaş yavaş tüketiyor. Kendini yeni bilgilere açmayan öğretmenimiz genç dimağların da yeni bilgiler edinmesine mani olarak tükenmişliğinin zararlarını onlara da yaşatıyor.