BÜLENT BAĞ

Enflasyon nedir? En kısa şekliyle, genel fiyat artışının hızı, elindeki para miktarının değersizleşmesi ve alım gücünün düşmesi olarak açıklayabiliriz. Paramız neden güç kaybediyor?

Türkiye de enflasyon artışının bir çok sebebi var. Bunun bir kısmı dünyadaki global kriz, Ukrayna-Rusya savaşı olabilir. Ama bizi ilgilendiren, yurt içi kaynaklı enflasyon üzerinde konuşalım. Enflasyonu arttıran talep durumunun karşılananamaması. Bunun için üretimi arttırmak gerekir. Ya da merkez bankası tarafından faizlerin arttırılması ile insanların ürün veya hizmete ulaşması engellenir. Bu da talep olmadığı için arz dengesini korur. Bir de maliyet enflasyonu var. Dövize bağlı ürün ve hizmetlerin, kur karşısında dayanamayıp ek bir maliyet getirmesi ve bunun da fiyatlara doğrudan yansıtılması enflasyonu arttırıyor.

Bunların çözümü basit; üretimi arttır, faizleri yükselt, sabit kur politikası uygula, para ve maliye politikalarını sıkı tut vesaire vesaire...

Dünyada kabul görmüş bu ekonomik modeller Türkiye de olur mu? Bence olmaz. İçimizde çok para kazanmak uğruna hainlik yapan çok insan var çünkü. Evet ağır oldu ama hakikat bu. Şöyle örnekleme yapalım. Köylü domatesi ekti. İyi bir mahsül kaldırdı. Komisyoncular yüzünden malı ucuza satın alındı. (Hepsi ağız birliği yapmış gibi tek fiyat veriyorlar) Sonra bu hainler, malın para etsin diye o domatesleri çöpe döktüler. Arz talebi karşılamadı ve tarlada iki TL olan domates yirmi TL ye fırladı. Pazara geldi domates yirmibeş TL oldu. Üretim var, ürün talebi karşılıyor ama hainleri takip eden yok. Sorun burada bence. Bu domates örneğini her yerde farklı şekillerde görebiliyoruz. Örneğin geçenlerde süt fiyatlarını arttırmak için büyük market zincirlerinden biri sütlerini marketten çekti. Elemanlarına sorduğunda sevkiyatla ilgili bir problem var dediler. Şu an süt ürünlerine yüzde 10-15 gibi zam yaptılar. Arz talebi karşılayamadı. Bu ülkede gözü ve eli fakirlerin cebinde olan bir çok azılı hain var. İfşa etsen ne olacak, bunlar da utanma, sıkılma ve Allah korkusu yok zaten. Onlar kendilerini biliyorlar.

Bir de maliyetten kaynaklı enflasyondan bahsedelim. Paramızın döviz karşısında değer kaybetmesi enflasyon yüzünden mi? Döviz ve Enflasyon olayı bile Türkiye de şaibeli. Onu da şöyle örneklendireyim. Normalde faizin artması dövizin ve enflasyonun düşmesini hızlandırır. Türkiye de bu da böyle olmuyor. Kredi kullanıp bunu işini büyütmek için kullanmayan satılmış hainler, bu paraları dövize yatırıp ellerindeki dövizin daha da değerlenmesini sağlıyorlar. Üretime katkı yapıp katma değerli ürün üretme kaygıları yok. Tak amaçları ülke ekonomisinin dengesini bozup, faizi yükseltmek. Yatırım maliyeterinin riskine girip bir fabrika kurmak, derdi bitmeyen işçi çalıştırmak, cari açığı kapatmak için katma değerli ürün veya hizmet üretmek dertleri değil çünkü. Onların dertleri ne biliyor musunuz? Türkiye de faiz yüzde 20-25 bandının üzerinde olsun. Bunlar da oturduğu yerden para kazansınlar. Bunu yapabilmek için de önlerine geleni çiğnesinler. Vatan millet bunlar için hiç bir şey. Üretime katkı sunan, vatanını seven iş insanlarımızı bunlarla aynı kefeye koymuyorum. Çünkü bunlar hain olan ve sadece kendilerini düşünen güruh.

Hükümet bazı maliye ve para politikaları uyguladı. Şöyle bir hatırlayalım. Kdv oranlarını düşürdü. Büyük marketler karşı atağa geçti. Önce fiyatları yükseltti, sonra düşürüyormuş gibi yaptı. Ve bunları gizli yapmadı. Kur destekli faiz politikası uyguladı. Döviz düştü sevinci oldu, tekrar aynı seviyelerine geldi. Devlete yine bir yük bindi. Dövize dayalı enerji piyasası yükseltildi. Enerji sekterünü ele geçirmiş tek dişi kalmış canavarlar halkı bitirmek için çok büyük zamlar yaptı. Devlet bu durumu halka yansıtmamak için borçların yarıdan fazlasını üstüne aldı. Asgari ücrete zam yapıldı. Karşılığında talep ve maliyet enflasyonu koz olarak kullanan bir mafyanın gizli ve aşikarane yaptığı zamlarla erittiler. Halkın alım gücünü düşürerek iç savaş çıkarmaya çalışan bu hainlerin elbet ve elbet ipliği pazara çıkacak.

Bir de fiyat yükselten hain satıcılar var. Evini, arabasını, yazlığını, arsasını, ürününü satılık ilanlarına koyup satmayanlar. Çok denk geldi böyle insanlar. Ben ilgileniyorum alacağım diyorsun. Vaz geçtiğini söylüyor. Neden? Çünkü bunu verdilerse daha da vereceklerdir diyorlar. Suni yükselişlere zemin hazırlıyorlar. Bunların da tespit edilip en ağır şekilde cezalandırılması gerekiyor bence.

Enflasyonun düşmesini isteyen devletimiz taşın altına elini koyacak. Satın alınamayan memurlarıyla denetimlerini arttıracak ve hainlere en ağır cezaları kesecek. Gerekirse sabit kura geçip dövizi yasaklayacak. Tekelleşmiş ve kartelleşmiş yapıları tespit edip bunları paramparça edecek. Şüphelendikleri firmaların kar ve zararlarını didik dik edecek. Aradaki paravanlarına kadar araştıracak. Gerekirse tüm mal varlığına el koyup en ağır cezaları verecek. Karşılarına hak bilen firmaları dikecek, üretimi arttıracak ve katma değerli ürün ihraç etmemizi sağlayacak. Tarım kredi kooperatifleri ile bu iş olmuyor. Göstermelik bir kaç ürün dışında rekabet güçleri yok.  

Peki Türkiye de enflasyon düşer mi? Gördüğünüz gibi içimizdeki hainlerin varlığı, enflasyonun düşmesindeki en büyük engel olarak duruyor. Avrupa da işler karışıyor. Kış geldi, enerji ve doğalgaz sıkıntısı baş gösterdi. Ürünlere ulaşım sıkıntısı ve enflasyonda ciddi artış başladı. İnsanlar sokaklara dökülmeye başladı. Bu olayı Türkiye’de de yapmaya çalışıyorlar. Ama unuttukları bir şey var. Bizi kolay yıkamazlar. Bizim akraba ve yardımlaşma kuvvetimizi elimizden alamadılar ve alamayacaklar.