MÜJDAT ÇOBANOĞLU

Eş dost sohbet ortamlarında sosyal medyada TV'de tüm mecralarda insanlik neden böyle Ahlak yoksunu, Edep yoksunu oldu diye hayıflanıyor, birbirimize serzenişte buluyoruz.

Hırsızlık, her türlüsü, dolandırıcılık kolay yoldan ter akitmadan köşe dönme çalışmadan yorulmadan başkasının birikimini haksızca elde etmek normalmiş algısı kanun tanimazlik bu tanımları herbirimiz uzun uzadıya çeşitlendirebiliriz.

Acaba biz toplum olarak Aile'den başlayarak ne durumdayız diye hepimizin bildiği fakat önemsemediğimiz bazı tesbitlerim olacak.

Bizim çocukluğumuzda Kumbaramız vardı, bizim yaşlarda olan çoğumuzun olduğu gibi bir ihtiyacımız, almak istediğimiz bir oyuncak beğendiğimiz bir şey varsa Anne Baba para biriktirmeye başla harçlıkları kumbaraya at, AL derdi, birikim yapma sorumlu davranma yaşam öğretisi bu yaşlarda aile  öğretileri ile ister istemez gereksiz harcama yapılmaz Bayramlar  beklenir kumbaraya Büyükanne Büyükbabanın yüklü destekleri ile ihtiyaç karşılanırdı.
Şimdi günümüze gelince, 
Çocuk okula gidiyor Anneye zor geliyor(herhangi bir işte çalışmayanlar dahil) evde tost süt gibi beslenme çantası hazirlamak yerine çocuğa 200 TL veriyor kantinden AL. Birgun değil iki gün değil Evde yemek yapmak yok sokakta alternatif çok. Evde yemek hazırlamakla bitmiyor bulaşığı da var zor ve zahmetli. Çamaşır yıkama, kurutma  her şeyi makinalar yapıyor. Bir giyilen modası hemen geçiveriyor gardıroplar kışlık yazlık kıyafetler eskimeden yenileri alınıyor kredi kartları limit arttırmak suretiyle asgari ödeme tercihleri sonucu ödeme güçlüğü çeken hacizlerle boğuşan aile'leri travmaları birçok haberi duyuyor görüyoruz. En son 120 bin TL Cep Telefonu kuyruklarına gece saat 10 dan sabaha kadar soğukta bekleyenleri görüyoruz. İş var çalış desen asla gitmeyenler sabaha kadar "paraları" ile telefon peşinde.

Çocuklar, gençler üretmek çalışmak yerine ALmaya küçükten başlıyor. Oyun alınıyor bir sonraki sürüm bir sonraki sürüm derken Önemsenmeyen çocuk oyunlarının devasa büyüklüğü, zaman kaybı, şiddet eğilimi, psikolojik sorunlar, obezite, okuma araştırma alışkanlıklarının yok olması gibi daha birçok çocuk/ gençlerimizin gelişimine engel olabilecek örnekleri çogaltabilmek mümkün. Tatilde çıraklık aileye yardım, çalışma kavramı bitti. Ayıp sayılıyor. Bu yetmiyor elinde son model telefon, tablet, ihtiyaç olmadığı halde hepsi son model, ayakkabı giysi gençliğe adım  atınca  hemen  son model bir araba, alınteri yok. Anne Baba borç harç, bu gereksiz ihtiyaçları karşılamaya çalışıyor. Bunu yaparken kazanç yeterli gelmiyor, iktisatta bir kural vardır istekler karşılandıkça artar. Alışkanlıklarını İhtiyaç olsun olmasın hep bir üstü güzel yemek, güzel giysi, telefonlar seyahatler, araçlar istekler bitmek bilmiyor. "Karşılanmaz" ise bunalım  depresyon sonuç psikologlar, hayat koçları devreye giriyor. Kendine ailesine yakın çevresine zarar vermek suretiyle en yakından başlayarak kırıp dökmek intihara teşebbüs etmek. vb. Dahası Ahlak çöküntüsü başlıyor. Allah'tan korkmaz kuldan utanmaz deyimi burada devreye giriyor. Çocuk alışmış alıştırılmış. Gelir gideri karşılamıyorsa alışkanlıklardan vazgeçilemiyor ise kumar, uyuşturucu fuhuş dolandırıcılık akla gelebilecek her türlü yasa dışı gayri meşru bir hayat ile başka hayatları da karartıyor. Başkalarına da zarar veriyorlar.

Çocukları ilkokuldan itibaren tüketim çılgını olmaktan nasıl koruyabiliriz.

Evet, çocukları ilkokuldan itibaren tüketim çılgını olmaktan korumak için çeşitli stratejiler uygulanabilir. Bu konuda bazı denenmiş önerileri sıralayabiliriz. 

Eğitim ve Bilinçlendirme:
Çocuklara tasarrufun, bütçe yönetiminin ve tüketim alışkanlıklarının önemini öğretmek, erken yaşlarda finansal okuryazarlık kazandırmak çok önemlidir.

Tüketim Alışkanlıkları: 
Çocuklara ihtiyaç ile istek arasındaki farkı öğretmek ve gereksiz harcamalardan kaçınmalarına yardımcı olmak, sağlıklı alışkanlıklar kazandırabilir.

Rol Model Olmak: 
Ebeveynler olarak kendi tüketim alışkanlıklarımızla iyi bir örnek olmak, çocukların bu alışkanlıkları benimsemelerine yardımcı olabilir.

Alternatif Aktiviteler: 
Çocuklara tüketim odaklı olmayan eğlenceli ve yaratıcı aktiviteler sunmak, onların bu tür etkinliklere yönelmesini sağlayabilir.

Bilinçli Alışveriş:
Alışveriş yaparken çocuklara ürünlerin değerini, markaların etkisini ve pazarlık yapmanın önemin anlatmak, bilinçli tüketiciler olmalarına yardımcı olabilir.

Bu yöntemlerle çocukların tüketim odaklı davranışlardan uzak durmalarını ve daha bilinçli bireyler olmalarını sağlayabiliriz diye düşünüyorum.