MÜJDAT ÇOBANOĞLU

Ailelerin Gözü Yaşlı, Evlatlar Vakıf ve Dernekler

Gönül dostları sayesinde Çaresiz değiller

"Hepimiz engelli adayıyız." Türkiye deprem gerçeği ile son yıllarda sıkça yüzleşirken  engelli nüfusuna, deprem faciasında birçok vatandaşımız daha eklendi. Deprem öncesinde, kentlerin fiziki altyapı eksiklikleri ve engellilere ayrılan özel alanların yetersizliği yakınma konusu olurken, felaket sonrasında engellilerin yaşamı daha da zorlaştı. 

Depremde hayatını kaybeden engelliler, enkazdan çıkmayı başarmış, halen çadırda veya geçici barınma evlerinde  yaşam mücadelesi veren engelliler, deprem nedeniyle engelli kalanlar…Engellinin ebeveynini kaybetmesi sonucu engelli kişinin pisiko-sosyal durumu. Hepsinin hikayesi farklı. Depremde ölen, sağ kalan, ya da uzvunu kaybederek sağ çıkan ve artık engelli olan vatandaşların sayısına dair henüz resmi bir istatistik yok.

Normal hayatta sıkça karşılaştığımız, Trafik kazası geçirdi; sakat kaldı göremiyor, damarlardan birinde tıkanıklık oluştu inme indi, "felç" oldu dile; söylemeye çok kolay geliyor. Beden sağlığı, Akıl sağlığı çok büyük imtihanlar.

Çocuklarımız gözümüzden sakındığımız evlatlarımız, biraz hasta olsalar her türlü fedakarlıktan kaçınmaksızın ne gerekiyorsa yapamaya çalışan Anne- babalar.

Bebek anne karnındayken, dokuz ay boyunca kurulan hayaller, yapılan planlar; sonunda doğan bebeğin, zihinsel engelli, işitme engelli, veya görme engelli, olma olasılığı her zaman var. Bu durumu kabullenmek ayrı bir meziyet.

Türkiye'deki engelli sayısı nedir diye merak ettim, Engelli İstatistik Bültenine göre, 2023 Ocak ayı itibarıyla ulusal veri sistemine kayıtlı görme engelliler 215 bin 76, işitme engelliler 179 bin 867, dil ve konuşma engelliler 33 bin 686, ortopedik engelliler 311 bin 131, ruhsal ve duygusal engelliler 170 bin 927, zihinsel engelliler ise 385 bin 313 kişi.

Türkiyenin yüzde kaçı engellidir?

Nüfus ve Konut Araştırması sonuçlarına göre, en az bir engeli olan (3 ve daha yukarı yaş) nüfusun oranı %6,9 (4.876.000 kişi)'dur. Erkeklerde %5,9 olan bu oran kadınlarda %7,9'dur.

Devlet Memurları Kanunu'na göre;kurum ve kuruluşlar çalıştırdıkları personele ait kadrolarda %3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. %3'ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (yurtdışı teşkilat hariç) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.

Devletimiz engelli bireylerimizi topluma kazandırmak için Devlet okulları veya Milli Eğitim Bakanlığı denetiminde  eğitim-öğretim ve çeşitli branşlarda eğitsel okullar açarak veya çeşitli, nakdi ve gayri nakdi desteklerle Engellilerimiz ve ailelerine bir nebze rahatlatmak adına da büyük destekler veriyor.

Tanıdığım görme engelli bir kardeşimizi örnekten yola çıkarsam, Lise santralında görev yapıyor ve yaklaşık  3000 telefon numara kendisinin hafızasında  hiç kimseye sormadan şu kişiyi, şu firmayı arayın dendiğinde arayabiliyor, kim arıyorsa sesinden tanıyıp gerekli görüşmeleri yapabiliyor.Tüketici  durumdan kendisine ve topluma faydalı birey olup engelli bireylere örnek oluyor. Engellilerimize güvenelim, hepimiz engelli adayıyız.

Ailelerin Gözü Yaşlı, Evlatlar Vakıf ve Dernekler Gönül dostları sayesinde Çaresiz değiller.

İzmir'den iki örnek vermek istiyorum,

1-) Özel Salih Dede-Birsen Gümüşçay İzmir Spastik Felçlileri koruma ve Güçlendirme Vakfı Prof.Dr. Şenol Alpat  Başkanlığında Başkan Yardımcısı Dr. Davut Dinçel ve hayırseverler ile Bedensel ve Zihinsel rehabilitasyona ihtiyaç duyan bireylere.

Fizyoterepi, Beden eğitimi, Galoş üretimi,psikoterapi,Mesleki beceri,Bilgisayarlı eğitim,okuma yazma eğitimi, spor aktiviteleri, Sosyalleşme çalışmaları ile 1989 yılından bugüne İzmir başta olmak üzere, Almanya İtalya, Hollanda, İsviçre'den gelen 3000'in üzerinde engelliye hizmet vermiş bir kurum.

 2-)Konak Engelsiz Yaşam Köyü Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı Yapmış toplumun yararına faaliyetlerle ailelerin en büyük detekçisi, Dr. Burhan Özfatura Önderliğinde ve hayırseverlerle, Engelli bireyler için Özel Eğitim Ve Rehabilitasyon  doğumdan itibaren 0-3 yaş öncelikli olmak üzere; 6 yaşın bitimine kadar olan sürede, engelli ve gelişimsel olarak risk altında olan çocuklara ve ailelerine yönelik sunulan sistematik hizmetler. 7-12 yaş ve 12-18 yaş olarak destek eğitim, tamamlayıcı eğitim ve yoğun eğitim programlarıyla hizmete devam etmekte.

18 yaş ve üstü yetişkinlerimiz için bağımsız bir şekilde hayata katılımlarını sağlamak için uygulama evleri, iş-uğraş terapisi, hobi atölyeleri.  Bu atölyelerde özellikle bu bireylerin hayatlarında olmazsa olmaz Günlük yaşam becerileri (yatak toplama, kendi yiyeceğini hazırlama, bulaşıkları makineye yerleştirme. Çamaşırlarını yıkama-asma, ütü yapma v.b)

Sosyalleşme ve hobi alanları için seramik, bilgisayar, drama, dekoratif sanatlar, takı tasarım, tarım (sera), aşçılık (mutfak), halk dansları, beden ve hareket eğitimi, müzik atölyeleri, el sanatları atölyesi, taş boyama, makrome, ahşap boyama, plates, boş zaman etkinlikleri(wii ve kutu oyunları) ‘’ücretsiz olarak’’verilmekte.

Merkezde hizmetin en önemli hizmetlerden biri ailelere yönelik kurulan Psikodestek ünitesi. Bu birim ailelerin psikolojik ve hukuksal ihtiyaçlarını desteklemekte.

Vakıfta, 18 yaş üstü yetişkinlerin bağımsız bir şekilde hayata katılımlarını sağlamak için uygulama evleri, iş-uğraş terapisi, hobi ve tarım atölyeleri ile birlikte “Hayata Devam Projesi”.

Özel gereksinimli bireyler, üreterek rehabilite olur düşüncesiyle orta ve hafif düzeyde özel bireyler için hazırlanmış, çeşitli atölyelerde üretim ile bireyleri yaşamın içinde tutarak, üretilerek satışa sunulan ürünler özel gereksinimli bireylerin el sanatları, turistik ve hediyelik eşya ve beceri atölyelerindeki, ürünlerden elde edilen gelir, atölyelerin devamlılığını sağlamak amacıyla kullanılmakta. Özel çocuklarımıza ürettikleri ürünler için bedelsiz satış yeri vererek destekleyen, Özdilek Holding ve çalışanlarına buradan çok teşekkür ediyorum.

Resimde satışa sunulan ürünlerden bir örnek Dünya'da ve Türkiye'de Bedensel ve Görme engelli ünlüler arasında öne çıkan bazı isimler:

Stephen Hawking

Dünya çapında  tanınan bir bilim insanı. Tekerlekli sandalyeyle yaşamını sürdüren Hawking, ALS adlı bir motor nöron hastalığına yakalanmıştı. Bu hastalık, zamanla kasları felce dönüştürür ve derin bir nefes almanın bile zorlaştığı bir duruma yol açar. Tüm bunlara rağmen, Hawking kozmoloji ve fizik konularında pek çok kitap yazdı ve dünyanın en önemli entelektüelleri arasında yerini aldı.

 Nick Vujicic

Diğer bir örnek ise Nick Vujicic ‘tir. Vujicic, doğuştan kolları ve bacakları olmayan bir insan olarak dünyaya geldi. Bu şekilde yaşamaya başlaması onu hayattan koparmak yerine daha çok bağladı. Kendine bir alan açmak için emek verdi. Sadece kendi hayatına değil ilham verdiği insanların hayatına da renk kattı. Yine de, hiçbir zaman hayatın pesimist tarafına bakmadı. İnsanlara ilham vermek ve onlara yol göstermek için birçok konuşma yaptı ve birçok kitap yazdı.

Stevie Wonder

Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı olan Stevie Wonder, dünya genelinde en ünlü görme engelli şahsiyettir. Şarkı sözü yazarlığı ve müzikal yetenekleriyle dünya çapında tanınan Wonder, 25 Grammy ödülü kazanmıştır.

Andrea Bocelli

İtalyan tenor Andrea Bocelli, dünya genelinde tanınan ve sevilen bir sanatçıdır. Görme engelli olarak doğan Bocelli, müzikal yetenekleriyle kariyerine damgasını vurmuştur. Operaların yanı sıra, pop müziğinde de yer alan Bocelli, birçok düet şarkıda da yer almıştır. 

Ray Charles

Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı Ray Charles, müzik dünyasında önemli bir yere sahiptir. Görme engelli olarak doğan Charles, soul ve blues müziğinde öncü isimlerden biri olarak kabul edilir.

Ülkemizde Bulunan Engelli Ünlüler Kimlerdir?

Dünyada olduğu gibi ülkemizde de görme yetisini kaybettiği halde köşesine çekilmek yerine büyük işlere imza atmış isimler vardır. Bu isimler hem kendi hayat kalitesini arttırmış hem de kendileri gibi olan insanlara ilham olmuştur. Bunlardan bazıları:

Aşık Veysel

Yedi yaşında geçirdiği çiçek hastalığının sonucunda görme yetisini kaybeden Aşık Veysel babasının ona aldığı sazı öğrenerek etkisi günümüze kadar gelen türkülere imza atmış bir ozandır. Ölümsüz şiirlerin sahibi olan halk ozanı hem fikirlerini hem de aşkları sazının telleri ile hayata nakşetmiş, ölümsüz kılmıştır.

Metin Şentürk

Küçük yaşta bir trafik kazası geçirip gözlerini kaybeden sanatçı hayata küsmek yerine dört elle sarılmıştır. Müzik alanında göstermiş olduğu başarılara ek olarak görmemesini eğlenceli bir dille anlatması halkın gözünde sempatisini arttırmıştır. Metin Şentürk engelli bireylerin sesini duyurmak için yapılan bir çok projeye katılmış bir çok çalışmaya destek sağlamıştır.

Cemil Meriç

Edebiyat dünyasının duayen isimlerinden biri olan Cemil Meriç yazdığı şiirlerle ismini ölümsüz kurmuş bir isimdir. Otuzlu yaşlarda görme yetisini kaybeden sanatçı hayatının kalanını görme engelli olarak devam etmiş ancak çalışmalarına da ara vermemiştir.

Eşref Armağan

Doğuştan görme yetisi bulunmayan sanatçı, hiç görmediği nesnelerin resimlerini yapmaktadır. Dokunarak keşfettiği eşyaları ustalıkla çizen ressam görmek için sadece gözümüzü kullanmadığımızın da bir ispatıdır.

Kani Karaca

Çok küçük yaşta görme yetisini kaybetmiş bir isimdir Kani Karaca. Hem hafız hem de mevlithan olan Karaca İstanbul tilavet geleneğinin son temsilcisidir. Mevlana Hazretlerini anma törenlerinde her zaman başköşede bulunurdu. Türk musiki alanında sayısız eserleri mevcuttur.

Görme engelli ünlüler zorluklarla dolu hayatlarını başarıyla yönetmek için mücadele etmiş ve başarılarıyla dünya çapında tanınmayı başarmış kişilerdir. Kendilerine sağlanan olanaklar sınırlı olduğu halde, sahip oldukları yetenekleri geliştirmeyi başarmış ve dünyaya değerli katkılarda bulunmuşlardır.

Bu vesileyle Tüm Engellilerimizin Dünya Engelliler günü Kutlu olsun.

Son Söz: Engelleri beyinlerimizdeki, engelleri kaldırmakla başlayalım.