MÜJDAT ÇOBANOĞLU

Yapay zekâ, yaşamın farklı alanlarında kullanılarak insan yaşamını kolaylaştırmaya başlamıştır. Aygıtlara bu özellikleri veren insanlardır. Sonuçta insanlar onlara hangi özelliği verirlerse aygıtlar da o şekilde davranmakta. İleride onlara tamamen insan gibi düşünebilme özelliği verilirse onlar da insan gibi düşünmeye başlayacaktır… 

Yapay zekâ insanoğlunun öykünmesidir. İnsana özgü olan beyin ve düşünebilme yapay zekâyı ortaya çıkarmıştır. İnsan doğduğu günden beri kendini aklıyla ayrıştırmış ve kendini diğer canlılardan üstün tutmuştur. Yapay zekâ: Yapay zekâ; bilgisayar dizgesiyle oluşturulan robotların özdeş bir insan gibi düşünmesi ve onun gibi hareket etmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir uygulayım bilimidir. Bir diğer anlatımla yapay zekâ; herhangi bir canlı varlıktan yararlanılmaksızın, tamamen yapay araçlar ile oluşturulan, insan gibi davranışlar ve hareketler sergileyebilen aygıtların geliştirilmesi uygulayım biliminin genel ismidir…  

Bu bağlamda tamamen insana özgü olan; algılama,  öngörme ve karar verme gibi davranışları gerçekleştirebilen yapay zekâ ürünleri, genel olarak robot olarak isimlendirilir. Tarihsel gelişim yapay zekânın günümüzde belli bir düzeye kadar gelişmiş olmasının temeli yıllar öncesine dayanır. Buluşlar büyük uğraşlar sonucu ortaya çıkmış olgulardır. 1600’lü yıllarda ilk önce çarpma, bölme, çıkarma ve toplama gibi dört matematik işleminin dördünü de yapabilen bir aygıt geliştirildi ve çok uzun yıllar kullanıldı. Benim neslim bu aygıtları çok iyi hatırlarlar. Hesaplama işlemleri, elle sağa-sola ve ileri-geri işletilebilen Facit marka hesap aygıtları ile yapılmakta idi. Elektronik hesap aygıtları çok sonra yaşamımıza girdi…   

Daha sonra hesap oranlayıcısı yani calculus ratiocinator adı verilen bir aygıt dizgesi geliştirildi. Bilgisayarın temeli bu gelişmeden sonra atıldı. 1980 yılında yapay zekâ bir sanayi haline geldi. 1986 yılında yapay sinir ağları gündeme geldi. 1987 yılında yapay zekâ bilim haline geldi. 1998 yılında genel ağın yaygınlaşması ile yapay zekâ tabanlı birçok izlence geniş kitlelere ulaştı…   

2000 ve 2005 yılları arasında robot oyuncaklar piyasaya sürüldü. 2007 yılında büyük bir veri tabanı olan ImageNet oluşturmaya başlandı. 2009 yılında sürücüsüz araç geliştirmeye başladı. 2011 yılında hızlı cevap verebilen bir konuşma aygıtı yapıldı. Bu aygıt iki dil şampiyonunu yendi…

2012 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde tüketici elektroniği, bilgisayar yazılımı ve kişisel bilgisayar tasarlayıp, geliştiren ve satan  çok uluslu Apple Inc. Siri’yi tanıttı. Aynı yıl insanların nasıl hissettiklerini anlayabilen Amelia adlı sanal yardımcı geliştirildi. Bulut bağlantılı robotlar sayesinde, ilk robot-turist deneyimi sonrasında, bireysel robotun öğrendikleri ağdaki diğer robot birimleriyle bulut aracılığıyla paylaşıldı…   

Ortaya çıkma süreci Yapay zekânın ortaya çıkışı II. Dünya Savaşı dönemine denk gelmektedir. II. Dünya Savaşı sırasında çeşitli askeri silahyordamlıklarının ortaya çıkması ve bilgisayarların gelişmesi ya y zekânın ilk adımlarının atıldığını gösterir. Sonrasında Amerika Birleşik Devletlerinde bulunan dünyanın en büyük yordamlık şirketi Uluslararası İş Makineleri (International Business Machines / IBM) işletmesi tarafından üretilen Deep Blue isimli satranç oynayabilen bilgisayar, dünya şampiyonu Garry Kasparov’u yendi. Yine aynı işletmenin Watson isimli aygıtı bir bilgi yarışmasında herkesi yendi. Yaygınlaşma Robotlar, dünya genelinde son derece hızlı bir şekilde yaygınlaşmakta. Hatta yavaş yavaş insanların işyaşamlarına girmeye başlayan robotlar üretilmeye başlandı…

Sonuç olarak yapay zekânın insanlık adına ve bireyin özeline büyük yararı olacağı açıktır. Kuşkusuz yapay zekâ pek çok yarara sahiptir. Zeki aygıtlar yaratmak, insanlık tarihinin en büyük başarısı olabilir. Ancak bu başarı aynı zamanda insanlık tarihinin sonu da olabilir. Geliştirilebilen yapay zekâlar sürekli öğrenmektedir.    Dolayısıyla çözümlemeler sonucunda nasıl bir yol izlenmesi gerektiği hususu gün geçtikçe daha güvenli olarak izlenmektedir.    Tartışma İnsanlık yeni bir döneme geçiş yaparken, bu dönemde önemli görevler üstlenecek olan robotların, beraberinde getirecekleri sorunlara karşın şimdiden önlemler almaya çalışmalıdır…

Bu sayısal dönemde dünün koşullarına göre değil, yarının belirsizlikleri ile başa çıkabilecek; düşünme, beceri ve sorun çözme yeteneği ile öz denetimi yüksek çocuklar yetişmektedir. Özellikle; siber güvenlik ve kişisel verilerin korunması sorunu dikkate alınmalı, ayrıca yapay zekâyı kontrol edebilmek için kullanılan alanlara uygun olacak şekilde yeni düzenlemeler yapılmalı ve yönetim biçimleri oluşturulmalıdır. Yapay zekânın yaşamımıza kattığı kolaylık, güvenlik, sağlık, eğitim ve ölçün yükseltme özelliğinin yanında doğan tüm olumsuzluklar birbirini götürmektedir. Bu çıkarımdan yola çıkarak yararları sonuna kadar kullanmamız ve yapay zekâ yordamı üzerine çok düşmemiz olumsuzlukları hafifletecektir…   

Eski tarihlerden beri robotları insanlar geliştirmektedir. İnsanlar onlara hangi özellikleri verirlerse onlar da ona göre davranmaktadır. Bazı filmlerdeki gibi özdeş olarak insana benzeyen ve insanın sezgilerini duyumsayabilecek Eğer bir gün bunun yöntemini bulabilirsek, bunu gerçeğe dönüştürmek hiç zor olmayacak ve filmlerdeki gibi robotlarla bir arada yaşayabileceğiz.Ayrıca robotlarla yaşamaklada kalınmayıp, dünyamız robotların dünyasına dönüşebilecektir…