PROF. DR. ERDAL FIRAT

Ortadoğu, dünyanın en karmaşık ve çatışmalı bölgelerinden biridir. Bu bölgede birçok siyasi, ekonomik, dini, kültürel ve jeopolitik faktörler rol oynamaktadır.

Ortadoğu’nun çözüm bekleyen sorunları arasında şunlar sayılabilir:

 Suriye’de devam eden iç savaş ve insani kriz. Bu sorun, Türkiye, Rusya, İran, ABD, İsrail, Suudi Arabistan gibi bölgesel ve küresel aktörlerin çıkarlarına göre şekillenmektedir. Suriye’de siyasi geçiş süreci için Cenevre Görüşmeleri ilerleme kaydetmemiştir.

İran’ın nükleer programı ve bölgedeki etkisi. İran, nükleer anlaşmadan ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra nükleer faaliyetlerini artırmıştır. Bu durum, İsrail ve Suudi Arabistan gibi bölge ülkelerinin güvenliğini tehlikeye atmaktadır. ABD başkanı Joe Biden’ın nükleer anlaşmaya dönme niyeti var ancak bunun için İran’ın da bazı şartları yerine getirmesi gerekmektedir.

Yemen’de devam eden iç savaş ve insani kriz. Yemen’de Husiler ile meşru hükümet arasındaki çatışma, Suudi Arabistan ile İran arasındaki vekâlet savaşına dönüşmüştür. Yemen’de milyonlarca insan açlık, hastalık ve yoksullukla mücadele etmektedir. BM öncülüğünde barış görüşmeleri sonuç vermemiştir.

Filistin-İsrail sorunu ve iki devletli çözümün zorluğu. Filistinliler ile İsrailliler arasında uzun süredir devam eden siyasi ve toprak anlaşmazlığı, bölgede barışın önündeki en büyük engellerden biridir. İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşim faaliyetleri ve Gazze Şeridi’ne uyguladığı abluka, Filistinlilerin haklarını ihlal etmektedir. ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıması ve Arap ülkeleriyle normalleşme anlaşmaları imzalaması Filistin davasını zayıflatmıştır.

Irak’ta siyasi istikrarsızlık ve Irak’ta 2003 yılından beri devam eden siyasi kriz, mezhepçilik, yolsuzluk ve güvenlik sorunları nedeniyle halk sokaklara dökülmüştür. Irak’ta yeni bir hükümet kurulmuş ancak halkın taleplerini karşılamakta zorlanmaktadır.

Ortadoğu, tarihi, kültürel, dini ve siyasi açıdan çok çeşitli ve karmaşık bir bölgedir. Bu bölgede yaşayan halkların hakları, güvenlikleri ve refahları için barışın sağlanması elbette hepimizin ortak arzusudur. Ancak bunun için bölge ülkelerinin ve küresel güçlerin de ortak bir irade ve vizyon göstermesi gerekmektedir.